Republika Srpska i dalje upisuje državnu imovinu na svoje ime, uprkos odlukama Ustavnog suda Bosne i Hercegovine (BiH) i visokog predstavnika u BiH, prema kojima su entitetski zakoni kojim je to omogućeno nevažeći.
Ovo je potvrđeno za Radio Slobodna Evropa (RSE) u nekoliko lokalnih zajednica.
Radi se o imovini koju koriste javne institucije i ustanove od kraja rata u BiH i potpisivanja Dejtonskog sporazuma 1995 godine.
Upis ovakve imovine RS je ozakonila u februaru ove godine. Zakon o nepokretnoj imovini koji je tada donesen, međutim, stavio je van snage visoki predstavnik u BiH koji na to ima pravo prema Bonskim ovlašćenjima iz 1997. godine.
Zahtjev Ustavnom sudu BiH da ocijeni da li je ovaj zakon u skladu sa Ustavom podnijelo je i šest delegata Doma naroda Parlamenta BiH, a na odluku se još čeka.
Neustavnim su 2020. i 2021. godine već proglašeni i zakoni kojim se dozvoljava upis šumskog i poljoprivrednog zemljišta.
Načelnici opština o knjiženju imovine
Ognjen Milinković, načelnik Opštine Gacko za RSE kaže da se sve uredno knjiži na lokalnu zajednicu odnosno na entitet, te da on “poštuje sve zakone Republike Srpske i ponaša se u skladu sa tim”. On navodi da “Kristijan Šmit za njega nije visoki predstavnik u BiH”, te da su “sve odluke koje on donosi nelegalne”.
Vlasti u RS ne priznaju Christijana Schmidta kao visokog predstavnika, te tvrde da on nema legitimitet, jer po njihovom mišljenju, njegovo imenovanje nije potvrdilo Vijeće sigurnosti Ujedinjenih nacija.
Miroslav Drljača, načelnik Bosanskog Novog, kaže za RSE da “dosta stvari u prethodnom periodu nije bilo uknjiženo”, te da se svake godine spisak imovine u katastru dopunjava.
“Ono što je imovina opštine je na Bosanskom Novom, a državna imovina, onaj dio oko šuma, korisnik i upravljač je javno preduzeće ‘Šume Republike Srpske'”, rekao je Drljača.
On smatra da je Schmidtova odluka – politička odluka.
“To je osporavanje prava Republici Srpskoj i lokalnim zajednicama da upravljaju tom imovinom, to na kraju krajeva je uvijek bilo predmet špekulacija”, smatra Drljača.
U Srebrenici, imovina koju u zakonskom roku nisu potraživali privredni subjekti kojima pripara, prešla je u vlasništvo opštine, pojašnjava za RSE načelnik ove opštine na istoku BiH, Mladen Grujičić.
Kaže da za drugu imovinu “ne zna na šta se misli”, te da nema tu informaciju. Dodaje da su šume na teritoriji opštine knjižene na Javno preduzeće “Šume RS”, te da su pojedini lokalni putevi u vlasništvu opštine, a drugi u vlasništvu “Šuma”. Ističe da ne znaju šta sve od imovine posjeduje Opština.
“Mi smo u fazi popisa imovine, tako da nismo to doveli do kraja, jer niko se time nije bavio prije, tako da dosta te imovine još nije popisano. To se dovodi u red, kroz javna izlaganja, međutim to je proces koji će trajati pet godina sigurno”, rekao je Grujičić.
Bosanski Šamac, od stupanja na snagu zakona nije knjižio već postojeću imovinu koja je od ranije upisana na opštinu ili entitet, ali je u pojedinačnim slučajevima primjenjivao zakone RS. Ovo je za RSE rekao Đorđe Milićević, načelnik Šamca.
“U koordinaciji sa katastrom lokalnim, svi predmeti se knjiže kao imovina lokalne samouprave”, rekao je Milićević.
Milićević pretpostavlja da je ovo “praksa u svim lokalnim zajednicama”. Ističe da je očekivao i veće probleme zbog kolizije između novog zakona i odluke visokog predstavnika, ali da nije bilo “nekih značajnijih knjiženja postojeće imovine”.
Dodatno pojašnjava da Bosanski Šamac postupa po Zakonu o stvarnim pravima Republike Srpske, koji predviđa da je upravljati, koristiti i raspolagati nepokretnostima u društvenoj (državnoj) imovini, mogu biti RS, jedinica lokalne samouprave, odnosno javna preduzeća.
Zakon o stvarnim pravima RS je takođe završio na Ustavnom sudu BiH, u aprilu prošle godine, ali nije oboren. Tada je iz OHR-a za RSE navedeno da će sudovi odlučivati u pojedinačnim slučajevima knjiženja imovine.
Šta kažu u Geodetskoj upravi RS?
Za primjenu zakonskih rješenja iz ove oblasti, nadležna je Republička uprava za geodetske i imovinsko-pravne poslove (RUGIPP) iz Banjaluke.
Za Radio Slobodna Evropa (RSE), iz ove uprave navode da su “u skladu sa materijalnim propisima RS, nepokretnosti na teritoriji RS koje su ranije bile uknjižene kao društvena svojina knjižene kao svojina nosilaca prava svojine javnog prava”.
Dalje pojašnjavaju da su “objekti škola i bolnica knjiženi na javne ustanove, objekti u kojima vlast vrši jedinica lokalne samouprave na jedinice lokalne samouprave, a objekti koji služe za obavljanje entitetske vlasti RS knjižene na RS”.
Kakav je komentar OHR-a?
Iz Kancelarije visokog predstavnika (OHR) za RSE naglašavaju da “državnom imovinom može raspolagati samo država Bosna i Hercegovina kao njen titular”.
Upozoravaju da je “ništavno” svako raspolaganje imovinom koje je izvršeno suprotno Zakonu o privremenoj zabrani raspolaganja državnom imovinom BiH. Dodaju da se time “ugrožava vladavina prava, narušava pravna sigurnost i sigurnost poslovanja, što su odlučujući faktori koji se uzimaju u obzir prilikom donošenja svake odluke o ulaganju”.
“Koraci koje poduzimaju vlasti RS otvoreno obeshrabruju ulaganja i pravne transakcije koje se odnose na državnu imovinu u Republici Srpskoj, čime se direktno ugrožavaju razvojne mogućnosti i dobrobit građana u samoj Republici Srpskoj”, ističu iz OHR-a.
Takođe kažu da su primjetili izjave u kojima predstavnici Geodetske uprave RS navode “da se šume i šumsko zemljište, kao i poljoprivredno zemljište, registruju kao vlasništvo Republike Srpske”.
Podsjećaju da prema nametnutoj odluci visokog predstavnika državna imovina eksplicitno uključuje i poljoprivredno zemljište, rijeke, šume i šumsko zemljište. Dodaju da su to sve oblici imovine koje je Ustavni sud BiH u njegovim odlukama okarakterisao kao državnu.
Iz OHR-a još podsjećaju da je Upravni odbor Vijeća za provođenje mira u BiH u posljednjem kominikeu poručio svim nivoima vlasti da “prekinu svaku daljnju registraciju nezakonite imovine” i u potpunosti provedu odluke visokog predstavnika.
Može li biti i kakvih kazni za kršenje zakona i odluka visokog predstavnika iz OHR-a nisu naveli.
Iz Tužilaštva BiH, rečeno je za RSE da do sada nije bilo prijava zbog knjiženja imovine na entitet.
Skoro dvije decenije bez dogovora o državnoj imovini
Ustav BiH ne sadrži izričite odredbe o podjeli državne imovine između različitih nivoa vlasti. Zato se država i entiteti ne mogu dogovoriti oko toga koja su njihova pojedinačna prava na korišćenje, upravljanje i raspolaganje takvom imovinom.
U nedostatku ustavom određenih definicija, entiteti su zadržali posjed nad većinom javne imovine koja se nalazi na njihovoj teritoriji.
U septembru 2004. godine, Savjet za implementaciju mira (PIC) u BiH je tražio od države da dođe do trajnog rješenja za državnu imovinu.
Godinu kasnije, tadašnji visoki predstavnik u BiH, Paddy Ashdown je nametnuo zakon kojim se zabranjuje raspolaganje ovom imovinom.
Prema tom zakonu, državna imovina se odnosi na onu nepokretnu imovinu koja je pripala BiH na osnovu Sporazuma o pitanjima sukcesije republika bivše socijalističke Jugoslavije iz 2001. godine.
U ovu imovinu je svrstana i ona kojom je BiH upravljala kao nekadašnja savezna republika SFR Jugoslavije do 31. decembra 1991. godine.
Ovaj zakon će biti na snazi sve dok u parlamentu BiH ne bude usvojen novi, prema kojem će se utvrditi koja imovina je u vlasništvu države, entiteta i Brčko Distrikta.
Do sada, jedini konkretni koraci ka ovome su učinjeni 2009. kada je sačinjen Završni izvještaj Popisa državne imovine u BiH.
Ovaj dokument je tada dostavljen vladama entiteta i Brčko distrikta.
Odlukom visokog predstavnika određeno je da će ovaj popis poslužiti samo kao osnov da bi svaki nivo vlasti imao imovinu neophodnu da funkcioniše. Zabrana raspolaganja je, međutim, još na snazi jer nema novog zakona koji definiše šta je čija imovina.
Republika Srpska je i ranije pokušavala da riješi status ove imovine, ali na entitetskom nivou.
Tadašnji visoki predstavnik u BiH, Valentin Inzko, 2011. godine je van snage stavio Zakon o statusu državne imovine koja se nalazi na teritoriji Republike Srpske i pod zabranom je raspolaganja – do odluke Ustavnog suda BiH.
Ovaj sud je tu odluku i potvrdio nakon godinu dana.
Vijest Entitet Republika Srpska upisuje državnu imovinu BiH uprkos zabranama se prvi put pojavila na sljedećem linku: Fokus.ba.
